مسئله ۴۱۵

روزه‌‌ى طاقت‌‌فرسا در هر صورت واجب نيست ـ مگر اين‌‌كه خودت موجب طاقت‌‌فرسايى شده باشى و در صورت حرج غير اختيارى چه به‌‌علت سالخوردگى باشد يا ضعف مزاج و يا طولانى بودن روزهاى رمضان و يا هر علت ديگر اضطرارى، روزه هم مستحب است و اگر روزه براى زن بچه شيرده طاقت‌‌فرساست چه مادرش باشد و چه دايه، چه مزد شير دادن را بگيرد و چه مجانى ـ در اين مورد نيز در صورت ضرورت ـ روزه بر او واجب نيست و تنها كفاره‌‌ى ده سير طعام بر او واجب است، و از اين‌‌جا به‌‌خوبى پيداست كه اگر روزه براى او يا شيرخوارش ضرر داشته باشد حرام است، و آيا اگر بتواند پس از رمضان قضاى اين‌‌گونه روزه را بگيرد واجب است يا نه؟ اين‌‌جا «عِدَّةٌ مِنْ أيّامٍ أخَرَ»كه درباره‌‌ى مسافر و بيمار آمده، نسبت به‌‌كسى كه نه بيمار بوده و نه مسافر بلكه روزه برايش طاقت‌‌فرسا بوده روشن‌‌تر و بايسته‌‌تر است.