مسئله ۴۰

آب قليل، هم در برابر كر و زياد است، و اين چه حكمى است كه در عين مورد بلوا بودنش كه شب و روز مورد نياز مكلفان است، به ويژه در جو قحطى آب حجاز و آن هم در زمان نزول وحى كه شدت قحطى آب- در محيط وحى- به مراتب از الآن بيشتر بوده، چنان حكمى اين گونه مجمل و نامفهوم يا با چنان مفهومى نارسا بيان گردد؟ در صورتى كه در اين گونه احكام حتماً بايستى به وسيله ى ادله ى قطعى كه از دو نظر سند و دلالت براى همه قطعيت داشته باشد در دسترس همگان قرار گيرد.

دگرگونى سه گانه ى آب كه از پاكى و پاك كنندگى بيفتد فقط در انحصار رنگ يا بو يا طعم خود نجاست و در راستاى صفات سه گانه ى نجاست است، كه اگر بول آميخته ى با آب انار رنگ آب را انارگونه كند، و هرگز يكى از ويژگى هاى بول را به خود نگيرد، اين گونه تغيير هم، چنان اثرى را ندارد، مگر آن كه مثلًا رنگش به اندازه اى تغيير يابد كه ديگر به آن آب نگويند كه اين جا تنها از نظر آب نبودن- و نه صرف دگرگون شدن- از «طهور» بودن مطلق بيرون رود- چنان كه مى گويند- اين آب به گونه ى مطلق «مُطهِرْ» و پاك كننده نيست، و نه آن كه متنجس است. و در هر صورت اگر آب به گونه اى به وسيله ى نجاستى دگرگون شود، كه يكى از سه ويژگى نجاست بر آن غلبه كرده و از صفت آب «طهور» بودن بيرونش كند يا خبيثى نجاست وار شود، اين جا هم برحسب اين حديث متواتر متنجس خواهد شد، و هم مورد اين دو آيه شريفه «طهور» نخواهد بود زيرا اصولًا با چنان دگرگونى يا آب نيست و يا آبى پليد و نجاست بار است. و در خبر است كه تا هنگامى كه آب بر نجاست غلبه دارد پاك و پاك كننده است، و تنها هنگامى كه نجاست بر آب غالب شد- كه برحسب حديث گذشته يكى از ويژگى هاى سه گانه ى نجاست را به خود گرفت- در اين صورت اين آب نه پاك است و نه پاك كننده، زيرا آبى كه خود مغلوب نجاست شده، چگونه مى تواند بر نجاستى ديگر غالب آيد؟!