مسئله ۴۸۰

در صورتى كه خمس همان نصاب آخرين زكات باشد هشت مورد مصرف زكات با شش مورد مصرف خمس تداخل مى‌‌كنند و يا در صورت عدم امكان تداخل چنان‌‌كه نصاب‌‌هاى سنتى آن‌‌ها با آيه‌‌ى شريفه نسخ شده بعضى از مواردش هم نسخ مى‌‌شود. تداخلش به‌‌اين است كه فقرا و مساكينش مشمول مساكين خمس‌‌اند، و «فى سبيل‌‌اللّه‌‌» هر سه مورد بخش اول خمس را دربر مى‌‌گيرد؛ چنان‌‌كه ابن‌‌السبيل خمس «العاملين عليها» «الغارمين و المولفة قلوبهم و فى‌‌الرقاب» مى‌‌باشد، و بالاخره تمامى موارد هشت‌‌گانه زكات در جمع موارد شش‌‌گانه‌‌ى خمس مندرج مى‌‌گردد، ولى ـ چنان‌‌كه گذشت ـ هر دوى خمس و زكات ماليات‌‌هاى واجب اسلامى مى‌‌باشند، كه زكات در طول تاريخ اسلامى در كل اموال بر قراربوده است، ولى خمس در اواخر عهد مدنى ـ افزون بر زكات ـ واجب شده است.