پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله‌العظمی دکتر محمد صادقی تهرانی

جستجو

کلمات کلیدی

خلاصه بحث

جلسه صد و چهل و هشتم درس خارج فقه

نماز

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و علی آله الطاهرین

اللهم صل علی محمد و آل محمد

راجب نمازهای واجب هم از نظر درجاتشان هم و برتری بعضی از نمازهای واجب بر بعضی دیگر، و هم از لحاظ اصل اوقاتشان و هم از لحاظ فصل بین الصلاتین، بحث هایی داریم قبل از ورود به اصل صلاه‌. چه ارکانش و چه واجباتش.

مربوط به بحث اول آیاتیست از جمله آیه دویست و سی و هشت سوره بقره، ( حافظوا علی الصلوات والصلاه الوسطی و قوموا لله قانتین ) اول راجب حافظوا بعد الصلوات بعد الصلاه الوسطی که کدام است و بعد هم و فوموا لله قانتین  در این مربع بایستی بر محور این آیه و آیاتی دیگر که ناظر به مطالبی در این آیس، بحث کنیم.

اول حافظوا علی الصلوات در آیات دیگری هم به همین تعبیر آمده. آیه نود و دو آیه نود و دو سوره انعام و آیه نه سوره مومنون و آیه بیست سوره ص باشد ظاهرا سوره سی و چهار سوره ص خواهد بود.

در کل این آیات مانند همین آیه مورد بحث حافظوا آمده، چرا احفظوا نیست و چرا علی به میان آمده؟ چون خود حافظوا متعدیست پس چرا علی آمده است که علی از برای تعدیه است. البته علی هم از نظر تعدیه هم برای رسوندن معنای غلو.

غلو در اینجا چیست که علی آمده؟ برای اینکه اگر معنای دیگری جز تعدیه در کار نبود، حافظ الصلوات کافی بود. حافظ علی الصلوات وانگهی صلوات چه صلواتیست آیا کل نمازهاست چه مستحب و چه واجب، واجبش چه نمازهای یومیه و چه نماز جمعه که روز جمعس و دو بعد دارد. یکی صلاه ظهر است دوم صلاه یومیه صلاه جمعه و همچنین نماز آیات و نماز عید قربان و نماز عید فطر و نماز طواف، اینها میشه صلوات واجبه هستن.

بحث میکنیم بحث میکنیم چشم

حالا بحث اول ما در حافظوا است که هم بحث فقه فرعیست و هم بحث فقه اکبر که فقه عرفانی باشد، و بعد راجب صلوات و صلاه وسطی و بعد هم و قوموا لله قانتین. حافظوا حفظ طرفینیست، کمااینکه در صیام هم ( یا ایها الذین آمنوا کتب علیک الصیام ) است نه صم. صیام باب مفاعلس است و طرفینیست چنانچه عرض شود قبلا همانگونه که شما صم را حفظ میکنید صم هم در پیامد این حفظ، شما را حفظ میکند که حفظش هم فعلیست ( و هم للعلکم تتقون ) حافظوا هم چنینه. همونطوریکه شما تا اونجایی که نماز را حفظ کنید نماز هم شما را حفظ میکند. ( فالذکرونی اذکرکم ) هرقدر ما خدا را یاد کنیم، خدا هم ما را بر مبنای رحیمیت یاد میکند، یاد علمی نیست یاد رحمت عملیست بر مبنای رحمت علمی.

حالا حافظوا علی الصلوات این فقط دستور به خواندن نماز نیست، خواندن نماز اقام الصلاه است، اقیم الصلاه است. منتهی این اقام الصلاه و اقیم الصلاه درست است که در بعد کلی شامل حافظوا هم هست ولی اختصاص به حافظوا ندارد بلکه اگر ما نماز را ارکان و واجباتش را کلا انجام بدهیم، گرچه از نظر معنا درست راقی نباشیم توجه کامل نداشته باشیم، این اقام الصلاه هست در بعد وجوبی که اسقاط تکلیف میکند. اما چنان نمازی محافظ ما نیست.

بله یک محافظت از نماز هست که ( ان الصلاه تنهی عن الفحشا و المنکر ) این محافظه هست ولکن تنها دارای مراتبیست، دستکم درجات نهی صلاه عن الفحشا و المنکر همان است که در جلسه قبل عرض کردیم که در حال صلاه انسان فحشا و منکر انجام نده. ولکن حافظوا اخص است در این جریان.  یعنی شما جوری این نماز را بخوانید جوری نماز را حفظ کنید که نماز هم شما را حفظ کند هم در حال صلاه هم قبل از صلاه هم بعد از صلاه.

خب چرا علی؟ روح هم نداشته باشد از منکرات روح امر است بکل مسلمات مسلمانها. علی الصلوات این علی برای تعدیه نیست بلکه علی برای علو است یعنی شما چون نماز که انسان میخواند دارای سه بعده گاه نمازگزار بر نماز سیطره دارد گاه نماز بر نمازگزار سیطره دارد سیطره دارن گاه هیچکدام.

حالا عرض میکنم این احتمال دارد حتما احتمال است

در میون احتمالات حافظوا هردو است منتهی هردوش باشه حافظوا عرض میشود که باب مفاعله است باب تفاعل که نیست تحافظوا که نیست حافظوا ست یعنی حفظ نخست از نمازگزار است و بعدا از نماز.

بنابراین چون حفظ اول حفظ نماز اول از نمازگزار است بنابراین علی لازم است یعنی نمازگزار باید سیطره داشته باشد بر ارکان و واجبات ظاهری باطنی فرعی اصلی فقه اصغر فقه اکبر نماز تا اینکه بتواند نماز را حفظ کند پس علی در اینحا ازبرای تعدیه نیست بلکه علی ازبرای علو است یعنی به گونه ای که علو در صلاه داشته باشی علو علمی علو معرفتی علو در نیت علو در الفاظ علو در افعال علو داشته باشید بر مبنای تعلم احکام عرض میشود که صلاه و بر احکام اقم الصلاه علو داشته باشی تااینکه صلاه هم نسبت به شما علو داشته باشد.

خب حالا علی الصلوات آیا صلوات که عرض میشود که الف لامش الف لام جنس است یا الف لام عرض میشود که کلیت است که استقرار یا جنسه. جنسم باشه کافیه ولکن الصلوات جمعه و جمع استقراقه پس علی الصلوات یعنی کل نمازها

حالا سوال آیا واجب است برکل نمازها انسان محافظت داشته باشد واجب است حتی نمازهای مستحب نمازی که مثلا نماز خودش مستحب است آیا لازم است انسان براین نماز که مستحب است محافظه داشته باشد یعنی وجوب در مستحب بله چرا برای اینکه درست است شروع کردن نماز شب یا نمازهای مستحب دیگر، مستحب است ولی وقتی ورود در نماز شد باید محافظه کنه شکستن نماز مستحب جایز نیست مگر ازبرای ضرورتی.

درسته مثلا فرض کنید مثل حج حج مستحب قبل از انجامش مستحب است اما شما اگر برای حج مستحبی همین احرام که مثل تکبیره الاحرام نماز است همین احرام موجب است که این حج بر شما استمرارش واجب شود حافظوا علی الصلوات هم چه نمازهای مستحب چه برتر نماز های واجب سنوی و چه و چه و چه اینها گرچه در نمازهای مستحبی شروعش واجب نیست اما اگر شروع کردی باید ارکان و واجبات نمازو انجام بدی مثلا اگر شما نماز مستحب قبل از صبح را بخوانی بدون رکوع حرام است بدون سجود حرام است بدون تکبیر حرام است بدون طهارت حرام است درست است که اصل این نماز مستحبه ولکن خود این نماز واجباتی درونی دارد واجب برونی هم دارد که طهارت است و لباس غصبی نبودن است و چه و چه. ولکن با اینکه دارای واجبات برونی واجبات درونیست ولی اصل خود نماز مستحب است وقتی که در نماز وارد شدی باید که محافظه کنی بر ارکان فرعی و فقه اصغر نماز فقه اکبرش البته واجب نیست راجح است ولیکن فقه اصغرش باید که محافظه کنی

خب اگه ضرر باشه اشکال نداره حافظوا علی الصلوات سوال آیا اگر مقصود از صلوات کل نمازهای مستحب و واجب باشد، صلوات وسطی کجاست صلوات وسطی جاییست که نماز دارای سه بعده بعد اول بعد آخر بعد وسط وسطی صلاته وسطین است و آیا نمازهای مستحب بعد اول و سوم دارد که دومش مستحبه دومش محافظه بهتر باشد لازمتر باشد نه خیر. نمازهای مستحب تمام نمازهای مستحبند این نماز مستحب که بعد از قبل از نماز ظهر قبل از نماز عصر بعد از مغرب بعد از عشا قبل از صبح خونده  میشد اینها وسطاشون امتیاز نداره بلکه تماما نمازهای مستحب است و یکسانه.

بله نماز شب استعابش رجحان دارد ولی وسطی نیست رو این اصل اگر که صلوات کل نمازها باشد چه مستحبی چه واجب وسطی در کار نیست جواب جواب این است که حافظوا علی الصلوات یک حکمه و الصلاه وسطی حافظوا یک حافظوا اول است که نسبت به کل صلوات است چه آنکه وسطی دارد یا وسطی ندارد مستحب است یا واجب است واجب سنوییست یا واجب یومیه اس ولکن وسطی اون صلاتیست که وسطی دارد صلاتی که وسطی ندارد نه.

سوال آیا درست است که نمازهای مستحب وسطی ندارد اما یا وسطی عمریست یا وسطی سنویست یا چیزی وسطی از نظر فضیلت اون صلاتی که از نظر فضیلت وسطاست یا ازنظر زمان وسطاست یا وسطاست اینها فرق میکنه باهم

البته راجبه نماز های یومیه وسطی عینی نیست، وسطی فضیلتی نیست برای اینکه آیا صحیح است برای اینکه علما را احترام کنید و فلانی را و فلانی برابر اونها باشد یا پایینتر از اونها باشد نه خیر اونها باید برتر باشن پس وسطی در نماز های یومیه صلاتیست که از همه مهمتر است فراتر است بالاتر است بنابراین وسطی عنوان مشیه خواهد بود نه وسط زمان وسط زمان روز وسط زمان شب وسط زمان روز و شب این وسط بودن وسط زمانیست وسط زمانی از نظر فضیلت هست یا از نظر فضیلت نیست بله وسط زمانی که افضل است نسبت به سایر نمازها و الا صرف وسط زمانی بودن که دلیل نیست این عنوان مشی حالا عرض میکنیم.

راجبه حالا عرض میکنم بله نماز صبح حالا عرض میشود که صلاه وسطی وسطاهای نماز های دیگر مثل نماز عرض میشود که طواف نماز طواف وسطای چیست وسطای عمریست این در طول عمر حداقل یک مرتبه انسان حج میکند و یک مرتبه در صلاه حج عمره انجام میدهد این یک مرتبه وسطی عمریست یا کمتر وسطای سنویست وسطای سنویست که در اواسط هرسال یعنی در بین هرسالی در بین هر سالی نماز آیات هست مکرر یا یک بیشتر نماز عید فطر هست نماز عید قربان هست بنابراین وسطی یعنی در در این دو‌بعد یکی وسطی عمریست که در  ضمن عمر است یکی وسطای سنویست که نماز عید فطر است و نماز عید قربان است و نماز آیات است و همچنین نماز جمعه.

و همچنین نماز جمعه نماز جمعه در قلب هفته است پس وسطی هفتس وسطی در قلب هفته. اما راجب صلاتهای یومیه. این وسطاها وسطاهای از نظر فضیلتی که نبود از نظر اصل وجوب بود ولکن ( الی غسق اللیل و قرآن الفجر ان قرآن الفجر کان مشهودا ) این آیه تبیبن میکند که صلاه وسطای یومیه برترین صلاه است. ‌بنابراین این صلاه وسطی در بعد نماز های پنجگانه یومیه ذکر خاص بعد از عام است ازنظر برتری نه اینکه رکعاتش کمتره حالا عرض میکنم رکعاتش کمتره یا زمان وسطه نه خیر مگر رکعات کمتر فضیلت بیشتری میاره نه خیر بنابراین این الصلاه وسطی رو باید بشینیم پیدا کنیم.

حالا سوال کسانی هستن که سطحی به آیات قرآن نظر میکنن دقت ندارن. یا نمیتونن دقت کنن یا قصور دارن یا تقصیر دارن نمیدانند صلاه وسطی کدامه اینجا چیه اینجا در اینحال تمام صلاه ها وسطی خواهد بود چون نمیداند کدومه مثل لیل قدر لیلی قدر خاص داره لیلی قدر که یک شبه بین چند شب مردد است کسانی که معصوم نیستن نمیدانن لیل قدر کدامه بنابراین جمع میکنن بین شب اول و شب دوم و شب سوم شبهای محتمل قدر.

کذلک نسبت به کسانی که دقت وافی در قرآن ندارن یا قصورا یا تقصیرا یا از کسانی که دقت وافی دارن سوال و پرسش نمیکنن اینها صلاه وسطی نمیدانن چیه، چون نمیدونن چیه بنابراین صلاه وسطی بین پنج نماز یکیش وسطاست کدامه معلوم نیست چون کدامه معلوم نیست حافظوا نسبت به هر پنج نماز خواهد بود.

اما کسانیکه با بررسی دقیق میتوانند صلاه وسطی رو پیدا کنن دست کم با مراجعه به آیه سوره اسرا که ( اقم الصلاه لدلوک الشمس الی غسق اللیل و قرآن الفجر ) این دستکم نزدیک ازبرای تبین این است که صلاه وسطی کدام است البته وسطی در این آیه شامل نمازهای غیر یومیه هم میشد چنانکه عرض کردیم منتهی وسطی از نظر فضیلت نبود وسطی وسط عمر وسط سال بین عمر بین سال بود فقط بین بود.

اما اگر وسطی واسطه بود فقط نمازهایی که در بین است اگر وسطی صرفا افعل بود افعل فقط نماز صبح را که وسطای زمانیست بعنوان مشیر میگرفت ولکن وسطی شامل هردوست وسطی هم واسطه هس هم وسطاس. هم بین است هم اون بینی که افضلیت دارد و برتر است بنابراین وسطی در صورتی که این دو‌بعد رو در ضمن داشته باشد که اگر واسطه بود تنها واسطه عمری یا زمانی قرآن بود و اگر وسطی اختصاص به فضیلت داشت فقط نماز صبح میگرفت ولکن وسطی دو بعدیست بعد اول که واسطه یعنی میانگین یعنی بین یا بین عمر است یا بین سال است اینها دلیل بر افضلیت نماز نیست مثلا نماز آیات افضل است از نماز های یومیه نماز عرض میشود که فرض کنید عید قربان نماز عید فطر افضل است بله نماز جمعه افضل است از چاهار نماز منهای ظهر ظهر عرض میشود که به چن معنا وسطی است وسط هفته هم به معنی عرض میشود که نماز ظهر وسطای دوم است که بعد بحث میکنیم حالا والصلاه وسطی رو وقتی که ما دقت کنیم راجب نماز های یومیه که قدر مسلم متیقن الصوات در اینجا صلوات یومیه اس چون صلوات یومیه در کل افضل است از کل نمازهای واجب به جهاتشم که

هووز نرسیدیم داریم کم کم میرسیم پله پله

حالا سوال آیا صلاه وسطی این وسطی از نظر فضیلت است در نماز های یومیه، برای اینکه نماز وسطی از نظر فضیلت در صورتیست که عدنا و اعلا و وسطایی در کار باشد. یعنی این پنج نماز سه تا قسمته عدنا اعلا وسطی اگر وسطی از نظر فضیلت باشد غلطه، برای اینکه ذکر خاص و اذهان برای اهمیت این خاصه آیا نمازی که در فضیلت میانگین هست برتر است از نماز اعلا اصولا وسطی یک مثلثی اگر از نظر فضیلت باشد اگر وسطی از نظر وسطی از نظر فضیلت بشه یک مثلثی رو ترسیم میکنه عدنا اعلا وسطی

وسطی میانگینه عدنا ضلع کوتاهه وسطی ضلع بلندتر اعلا ضلع بلندترین. ضلع بلندترین نماز هر نمازی است او شایسته است که تخصیص به ذکر پیداکند که بعد الصلوات برای اینکه میفرماید که بر کل نمازها معاوضه کنید مخصوصا صلاه وسطی این اختصاص ذکر وسطی که دو حافظ دارد یک حافظوا در ضمن کل صلوات یک حافظوا نسبت به خود وسطی پس این وسطی نمیتواند وسطی از نظر فضیلت باشد چون اگر وسطی از نظر فضیلت باشد این غلطه برای اینکه صلاه اعلا رو باید که تخصیص به ذکر کنیم پس وسطی فضیلت پس چه وسطاییست

بله اون دلیل میاریم اینجا الا عرض میکنم کم کم داریم میریم جلو

وسطی چه وسطاییست راجب نمازهای یومیه وسطا چه وسطاییست وسطی فضیلته نه خیر برای اینکه اگر وسطی فضیلتی بود و نماز صبح مراد باشد آیا نماز صبح از نظر فضیلی وسطاست یا اعلاست پس وسطی اینجا

بله حالا عرض میکنم حالا راجب استدلال آیات داریم بحث میکنیم

بنابراین الوسطی الوسطی فالفضیله نیست برای اینکه اگر الوسطی فالفضیله باشد تخصیص ذکر تخصیص بعد از عام تخصیص به ذکر باید که الاعلا باشد نه وسطا و صلاه صبح اعلاست بدلیل آیه سوره اسرا.

آیا وسطی از نظر رکعات است دورکعتی داریم سه رکعتی داریم چاهار رکعتی وسطاش کدومه سه رکعتی ایا سه رکعتی افضل از چاهار رکعتیست مگر نه این است هرچه رکعات بیشتر باشد نسبت به اصلی از نظر اصلی اگر هرچه تکبیرات ذکرها نمازها حج ها روزه ها بیشتر باشد فضیلت بیشتره بنابراین در میان نمازهای دو و سه و چاهار رکعتی از نظر رکعات اگر وسطی مراد باشد سه رکعتی نماز مغرب از نماز افضل باشد چرا برای اینکه هرچه رکعات بیشتر باشد تبعا از نظر اصلی فضیلت بیشتر است پس این وسطی نه وسطی فضیلت است نه وسطی رکعت است.

سه آیا وسطای زمانه چه عنوان مشیر باشه بله اونا مشیر همانطوریکه عرض میشود که ( اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم ) ببخشید عرض میشود که ( یا ایهاالذین امنوا ) بله ( انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا اللذین یقیمون الصلاه و یطیعون الزکات ) این الذین عنوان مشیره. نه هر مومنی که در حال رکوع نماز زکات بدهد این ولایت مطلقه دارد و لذا عمر بیست چار مرتبه داد و هیچی بهش نازل نشد اینجا عنوان مشیره. الصلاه الوسطی عنوان مشیر زمانیست یعنی نمازها که هرکدام دارای زمان هستن اون نمازی که در وسط نماز قرار گرفته اولی دارد آخری دارد وسطی دارد این نماز وسطای زمانی اعلای فضیلتیست. از نظر رکعتی وسطی نیست عرض میشود که بک عدناس دورکعتیه. از نظر فضیلتی وسطی نیست بلکه اعلاست نماز صبح. بلکه از نظر زمانی وسطاس.

حالا از نظر زمانی وسطی بودن نمازهای شب داریم نمازهای شبانه داریم نمازهای روزانه نمازهای روزانه چندتاس؟ دوتاس ظهر و عصر وسطی نداره نماز شب چنتاست مغرب و عشا باز وسطی نداره بنابراین نماز صبح باید بشه چرا برای اینکه نماز صبح نه شب است نه روز است قرآن الفجر نه شب است نه روز است یعنی قبلش عرض میشود نماز مغرب و عشاست و بعدشم نماز ظهر و عصر پس وسطای حقیقی به استدلال درونی آیه و استدلال به آیه اسرا نماز صبح است. که از نظر رکعت کمترین است. از نظر فضیلت برترین است وسطی چیه وسطای زمانیست یعنی کل بیست و چهار ساعت رو ‌وسط در نظر بگیرید وسط بیست چار ساعت یک طرف شب است کلا یک طرف روز است کلا وسطش چیه وسطش نه شب است نه روز است.

نه شبه نه روز از نظر شرعی از نظر در آیه عرض میشود که اسرا دارد که ( اقم الصلاه لدلوک الشمس الی غسق اللیل و قرآن الفجر ان قرآن الفجر کان مشهودا ) یعنی چی مگر کل نمازها مشهود خدا نیست مگر کل صبر کنید مگر کل نمازها مشهود خدا نیست مگر کل نمازها مشهود مصلی نیست مگر کل نماز ها مشهود ملائکه نیست پس چرا نمازصبح مشهوده برای اینکه مشهود دو مشهوده البته کلا مشهود خدا هس کلا مشهود مصلی است ولکن مشهود ملائکه کلا کدام است نماز مغرب و عشا مشهود ملائکه اللیل است نماز ظهر و عصر مشهود ملائکه النهاره ولی نماز صبح مشهود ملائکه لیل و النهاره ملائکه لیل هنوز نرفتن ملائکه ناهار آمدن هنو نرفتن اینا آمدن در روایتم داریم که مشهودا برای اینکه نماز صبح مشهود ملائکه اللیل و ملائکه النهار است، پس این دارای فضیلتهاییست چند یک درونی و دو‌برونی ولو رکعاتش کمتره بله ممکن است یکی کم باشد اما ارزشش بیشتر باشد چیز زیاد باشد ارزشش کمتر باشد بنابراین این صلاه وسطی عرض میشود که اشاره عنوان مشیره اس که نمازی که در وسط اوقات پنجگانه قرار گرفته است دو ‌وقت مغرب و عشا اول دو وقت ظهر و عصر و آخر یک وقت صلاه فجر قرآن الفجر ( ان قرآن الفجر کان مشهودا )

حالا آیا نماز ظهر وسطی نیست بله هست در بعد دوم در بعد اول وسطی مطلق است ما یک وسطی مطلق داریم یکی وسطی نسبی وسطی مطلق مربوط به بیست چار ساعته که دوتا قبل دو‌تابعد وسط نماز صبح و یک وسطی نسبی داریم وسطی ناهار کدامه وسطی ناهار نماز صبح ناهار است ظهر نهار است عرض میشود عصر ناهار است وسطاش مدومه نماز صبح نماز ظهر دو‌ وسطاست یک وسطی که وسطی نسبی نهاریست و یک وسطی جمعس چون نماز ظهر جمعه نماز جمعه است در صورت امکان در صورت عدم امکان نماز ظهر جمعه باز به نیت نماز جمعه خونده میشه ولی نماز ظهره ولیکن اگر شرایط موجود بشد نماز ظهر جمعه بجاش حتما نماز جمعس. جمع بین جمعه و ظهر باطل است ظهر هم درست نیست اگر نماز جمعه باشد باید پس نماز ظهر جمعه اگر نماز جمعه باشد دو‌ وسطاست یک وسطای هفتگیست که در قلب هفته است یک وسطای زمانیست که عرض میشود که بین نماز صبح و نماز عصر نماز عرض میشود جمعس.

بنابراین این احتیاط دلیل بر نفهمیه دلیل است. کسانیکه دلیل نمیفمن میگن احتیاط کسی که بفهمه که دلیل احتیاط نداره که کسانی که نمیفهمند میگن ما نمیدونیم احتیاط میکنیم اگر از من تقلید میکنید احتیاطه اگر دیگری تقلید میکنید خب فتوا میدن عرض میشود که یا نه نفیه یا اثبات. احتیاط نه خیر خدا نه خیر اذا اقیمت رجب الفضوا طعینه اذا منتهی اذا ازشون گرفتن اذا اقیمت نیست برای اینکه اذا اقیمت رو عرض میشود که اذا نودی از اذا نودی استفاده کرده از اذا نودی در درس من شرکت کردید در این بحث که خیلی مهم بود نماز جمعه تا نظر وجود نماز جمعه بود ایشون بحث کردن گفتن که از اذا نودی استفاده میکنیم که اذا اقیم گفتم ندای الی الصلاه اقامه نیست که نودی الی الصلاه با اقیم الصلاه فرق داره فرمودن پس چی گفتم ( و اذا نادیتم الی الصلاه اتخذواها هذوا و لعبا ) و ندای الی الصلاه چیه در اسلام اذان و اقامه پس وقتیکه اذا نودی جمعه وقتیکه اذان اقامه گفته شد پس فسقهوا فسقهوا کیه ائمه و مامومین وقتی که اذان ظهر جمعه گفته شد باید که به نماز برود ایشون فرمودن که اگر اذان نگویند چه گفتم اذا نودی اشاره به دخول وقته وقت خب عرض میشود که حالا بله بله در سوره جمعه بحث کردیم مفصل حالا در سوره جمعه اون بحثو بعد میکنیم بعد بحث مفسر عرض میشود که دقیق دارد نماز باید بحث کنیم.

بنابراین والصلاه والسطی با این ادله متعدده نسبت به نمازهای یومیه اول ظهر است که یا جمعه بشه در صورت شرایط در صورت شرایط ظهر باشد و بعد دیگر نه مغرب نه عصر نه عشا نه صلاه وسطی نیستن و علت برونی و درونی اینکه نماز صبح مورد اشارت این است که اصولا این اوقات خمسه ارکان اوقات انسانن که فردا عرض میکنم روز بعد که بحث میکنیم خدا رکن ذکر الله را رکن اتجاع الی الله را رکن ارتباط الی الله را در اوقات رکنی اصلی قرار داده یکی از اوقات رکنی نماز صبحه.

بیدار شدن در حالیکه انسان غرق خوابه بیدار بشه و عوض هرکاری نماز بخونه این کار بسیار مشکلیست بنابراین از ارکان مهم صلاه که حتی از اشتغال انسان قوی تره مثلا نماز ظهر خب نماز وسطاست برای اینکه تا ظهر و بعد از ظهر انسان مشغوله کاره انسان کارها را رها کند تجارت را درس را چه را رها کند نماز بخوند کار مشکلیه ولی مشکل تر از این اینست که انسان از حال خواب بیدار شه و عرض میشود که با اینکه خیلی لذت داره استراحت خواب بیدار بشه و عرض میشود که نماز انجام بده رو این اصل الصلاه الوسطی قطعا بدون شک در مرحله اول و عرض میشود که ضلع اول این اضلاع نماز صبحه. بعد نماز ظهر جمعس که یا نماز جمعه خونده میشه یا نماز ظهر خونده میشه و بعدا وسطاهای دیگر است که عرض کردیم که وسطاهای فضیلتی اونا نیست وسطای عمریست وسطای عمری نماز عرض میشود که نماز طواف وسطای سالیانه که در بین سال است پس وسطی هم بین را میگیرد هم وسطای عرض میشود که اشاره میگیرد وسطای فضیلتی را هرگز نمیگیرد

تتمه بحث هم ایشالله برای فردا باشد که این آیه رو با آیه اسرا گوش . بفرمایید وسط است قلب هفته است قلب یعنی وسط وسط یعنی قلب یک وسط هندسی داریم یه وسط به معنای قلب داریم وسط به معنا قلبه قلب هفته نماز جمعس وسط هندسی داریم وسط حسابی داریم وسط وسط قلب عرض میشود که هفته نماز جمعه. بنابراین دو قلبه یک قلب از نظر اهمیته و یکیم وسطه از نظر که وسط بین عرض میشود که صبح است و عصر

برای اینکه روز جمعه امتیازاتی دارد که دعایی در روز جمعه نماز در روز جمعه و عرض میشود که کار روز جمعه چند برابر روزهای دیگرست.

چون صلاه اعلا فقط صبحه ظهر نمیگیره ولی وسطی اگه نصفی باشد ظهر رو میگیره اگه کلی باشد صبحو میگیرد بنابراین درجات داره درجه اول وسطی عرض میشود که صبح درجه دوم وسطی ظهره که این وسطاها وسطی از نظر عرض میشود که زمانیست و اما وسطایی که زمانی نیست بلکه وسط عمر است دیگه فضیلت نیست فضیلت پس وسطایی که فضیلتی باشد در کار اصلا نیست بله.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.