بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و علی آله الطاهرین
اللهم صلی علی محمد و آل محمد
فقه مقارن
در محرمات معفتین ظالمین است چه اعانت باشد وچه معانت که نظیر ش را درباب بین النبه من تعلم الخیر تا اندا زه ای گذشت حال این معنوت الظالمین دارای سه بعد است قبل از اینکه ابعادش را عرض کنیم اشاره ای را به آنچه که مرحوم شیخ انصاری رحمت الله علیه در مکاسب دارند را اشاره میکنیم.
ایشان اولا میفرمایند که: معونت الظالمین از محرمات غصبه است. کتابا و سنتا و اجماعا و اغلب در میان این عدله کتاب که فراموش شده است ، نصف آیه هم نیامده. چهارده آیه در قرآن داریم راجع به سنت بحث میکند.اجماع عقل هم در این مبحث کاره ای نیست.
(معونته الظالمین محرمته من عدلته اربعه) دلیل اول که کتاب است نقشی ندارد اصلا آیه ای ذکر و اشاره ای نشده.اگر به ایات معونت الظالمین ، شفاعت الظالمین ، ولایت الظالمین که چهارده آیه است و ده عنوان که اگر اینها را محور قرار دهیم دیگر محتاج به استدلال روایات نبودیم.
(ولمعونا مختلفون فی زوایا{2:15}معونته الظالمین قسم منهم یعقلون معونته الظالمین فی ظلوم محرمتا مطلقا قسم و کذالک معونت الظالمین فی غیر ظلماهم اذا تعد من اعمال ظلمات محرما )
اولی در شراب خواری کمک می کند و دومی در بنای مسجد و در کارهایی که ظلم نیست . شیطان ظلم میکند .عده ای می گویند که حرام است و عده ای می گویند حرام نیست. (معونت الظالمین لا فی ظلمهم ولا بهی انت عبدالمعین ولاکن توهین حتی فی عبادات ولاکن کذالک) اگر کسی یک کمکی کند به ظالمی که جزء اعمال او نیست کمک به کرده اما نتیجتا به این ظالم عنوانی داده است به این ظالم وجاهتی داده که این ظالم با این وجاهت و عنوان بیشتر می تواند ظلم کند. این حرامتر است. (اذا انت ظالما مرتاواحدا فی شرب الخمر یقولون کل محرم ولاکن اذا نت ظالمن فی اکراه بعیرکه السفر الحج{4:18})نه کمک کرده است به ظالم در ظلمش که دید حرام است نه جزء اعوال ااظلمه است که کارش این باشد. یکی از مریدان موسی بن جعفر و از شیعیان خاص به هارون الرشید شتری کرایه داد که به حج برود. پس معلوم شد که هارون اتسان خوبی است. پس هارون وجه ای پیدا کرد و این وجهه ای که پیدا کرد در ظلم کمک نکرده است و اعوال الظلمه هم نشده . نه در ظلم به او کمک کرده و نه اعوال الظلمه است در ظلم بلکه کاری کرده که به او وجاهت میدهد.
آیت الله بروجردی یک بار به{6:22} کمکی کرد وجاهت داشت یا نه؟ آن هم در یک امر واجب بر شاه واجب است برود حج ایشون هم وسیله ای ایجاد کردند که ایشان برود حج اینها می گویند حرام نیست. در صورتی که این حرامتر است. زیرا انسان اگر در گناهی به ظالمی کمک کرد و وجهات پیدا کرد چیزی نیست چون با گناه وجاهت پیدا نمیشود. اگر در یک حلالی به او کمک کرد و جز اعوان او شد میگویند اعوان پیدا کرده است. اما ینجا نه در گناه شرکت کرده و نه جز اعوان اوست بلکه به او عنوان داده است و این حرامتر است. انچه در تفسرالفقها علامه علی فرموده است و آنچه شیخ انصاری در مکاسب ذکر کرده است که (معونته الظالمین فی ظلمهم ) علامه بزرگوار شما که چرا این را میگوید باید اضافه کنیم چیزی را که شیخ انصاری در مکاسب میگوید. (معونته الظالمین فی غیر ظلمهم اذا تعدم اعمال ظلم )
در صفحه 369 علامه بزرگوار می فرمایند:( و معونته الظالمین فی ظلمهم) چرا میگوید (فی ظلمهم) ؟ اگر در بنای مسجد انسان کمک کند به یک ظالمی در چاپ کردن قرآن به شاه کمک کند که شاه قرآن را به اینور و آنور بفرستد به نجف و بعضی مراکز قبول کرده اند و بعضی قبول نکرده اند و آنهایی که قبول کرده اند گفته اند جناب عالی حمال به خطای غیر شدی قرآن شاه را قبول کند در کتاب خانه بگذارد تا شاه وجه پیدا کند که اگر خطایی مرتکب شد بگویند شاه کار خوبی انجام میدهد که یک پرده ای بگذارد بر اعمال قبیه که انجام میدهد و اعمال قبیه آن کم شود به حساب اینکه ایشون قران چاپ کرده وحج فرستاده. {8:48}چرا شما دومی را گفتید و سومی را نگفته اید و خطاب به شیخ انصاری چرا شما دومی را گفتی و سومی را نگفته اید دومی شیخ انصاری می گوید (وفی غیر ظلم اذا عدمه اعوانهم) اگه به آیات توجه کرده باشیم هر سه بعد را حرام کرده ایم نه تنها هر سه بعد را در معونته الظالمین بلکه نصرت الظالمین الکل مع الظالمین ولایت الظالمین شفاعت الظالمین و….. در ده عنوان چهارده آیه این را تحریم کرده اگر شما اینجا میرفتید دیگه محتاج نبود در روایت ببینید که این دلالت دار یا ندارد این چنین است ان چنان است . مرحله سوم که (مقوته الظالمین فی غیر ظلم{9:30} و لا کنک توجه اعمالهم) مقام بهش میدهد. این آقایی که چنین کرده است و فلان کرده درسته. این آقایی که به حج برده است ، این اقایی که کتاب چاپ کرده است ، این آقایی که در نماز جماعت شرکت کرده است یادمه در شب رفته بود مشهد و نمازش را به ما نشان میدادند . از قیام رفت به سجود گفتند پس رکوع چه گفتند که رکوه رو قبلا رفته است. فرمایش شما این است که خود عنوان گرفتن ظالم ظلم است یا نه؟ بله اگر من با عملی یه یک ظالمی کمک کنم غیر ظلم و {10:26}کمک کنم این ظلم بیشتر بشه این ظلم هستش. این ها اراده ندارند اصلا و دلیل این که اراده ندارند فرمایش شیخ انصاری این است که اگر کمک کند به ظالم در ظلمش نباشد بلکه اشکال ندارد. در ظلمش نیست چون در کار حلال است اگر در ظلم کمک کند اعوال الظلمه است اگر در کار حلال {10:48}پس این اراده ندارد. (و معونته الظالمین فی ظلمته{11:15} ) این مقام سلطه آنها ست (و ان کیان مقام السلطنین هو ظلم الاسیر) اصل ظلم و عمق ظلم این است که {11:24} و می گوییم خیلی ظلم می کنیم و ظلم های دیگر را دیگران می کنند . گدا ظلم میکند ، عاجز هم ظلم میکندو اینکه کسی که در محور قدرت است و به وسیله قدرت می تواند ظلم کند و ابنکه کمک کنیم به قدرت و وجاهت او این بالاترین ظلم است.(و ان کیانهم و هو ظلم الاصیل فمعونتهم فی حق الکان تصبیتا سلطانهم کان {11:59} )براش وسیله فراهم کرده که به حج برود یا اینکه کتاب چاپ کند که این ظالم به وسیله عبادت عنوان بدهد تحت این عنوان محرمات را آنجام میدهد. وبه کسانی که میگوید فلان ساز و موسیقی و رقص را در تلوزیون و رادیو نبین و گوش نده میگوید جکومت جمهوری است. آیا چون حکومت جمهوری است زنا حلال میشه ، رقص حلال میشه ، شطرنج حلال میشود ، عرق حلال میشود . اگر فرض کنیم فردی در ضمن تشکیلات جمهوری اسلامی کار حرام کرد حلال می شود اگر عنوان بدهیم به کسانی که به نام قرآن ضد خدا کار می کنند، به نام قرآن ضد قرآن کار می کنند،چه ما قصد داشته باشیم و چه نداشته باشیم، و در اینجا خیلی مفصل شیخ انصاری بحث کرده است.اگر من یک کاری میکنم نسبت یک کسی که اگرقدرت بگیرد برخلاف اسلام کاری میکند یا داشته یا نداشته من چه بدانم وچه ندانم که نیت کنم و چه نیت نکنم میدانم بااین کمک من او قدرت بیشتر و عنوان و مقام بیشتری میگیرد وبهتر میتواند ظلم کند و بهتر مردمانی که نفهمند وعقلشان به چشمشان است وشنیده اند و میگویند درست است و ما جرات نداریم در ماشین بشینیم وساز بذاریم ونهی منکر کنیم میگویند شما ضد انقلاب هستید. اگربه اینجا برسد مطلب چیز دیگری است( و ان معونته الظالمین{14:14}) نقاب حق به چهره میگیرند وباطل هارا انجام میدهند(وکذالک و مساجد و ما اشبع فی المحرمات) صفوان الجمال شتر کرایه میدهند برای حج به هارون هارون با اون چهره ظلم میکند و صفوان جمال شتر کرایه میدهد و هر کدام حساب دیگری دارد. وبه عنوان ضابطه عرض میکنیم (معونته الظالمین ) به صورت مطلق حرام است. اگر جز ابزار ظلم باشد ولو ابزار ی برای مسجد ساختن که به آن وجاهت بدهد درظلم کمک کند سوره مبارکه هود آیه 113 :(وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ) سوره حج آیه 25:()
سوره هود آیه 27:()
سوره صافات آیه22:()
سوره انعام آیه 82:()
سورهود آیه 117:()
سوره مائده آیه47:()
سوره القصص آیه59:()
سوره المتحنه آیه 19: ()
سوره بقره آیه 270 : ()
سوره انعام آیه 129: ()
سوره القصص آیه 21: ()
سوره غافر آیه 18: ()
سوره الجاثیه آیه19: ()
تولی دوست داشتن است و محبت کردن . البته روایاتی است بر مبنای آیات صحبت دارد ولی ما محور را داریم و اینکه آنها ولی بر انسان باشند و سلطه بر انسان داشته باشند.(الرکون علیه و لا ترکنو الذین ظلمو النار ثم لا مکون {20:54})و سکوت ظالمی که ظلم میکند اگر ببخشیم میگویند تحکیم ظلم است . 5در جلسه با او در کار با او طوری که با او حساب میکند.7ظالم را میتوانی اصلاح کنی کسانی که مصلح نباشند چه مفسد و چه ساکت باشند از امرو نهی .10طرفداری از ظلم و میانجی گری کردن ما باید در ظلم بحث کنیم و بعد مراحل دیگر.اینکه (معونته الظالمین)کدام ظلم را (ات القصود ان ظلم تعدی الغیر النسان الذی یقلن و به ظلمه تعد الغیر نفسیا ، ملیا ، حقیقا ، ناموسیا و غیر ذالک) آیا فقط معون این آدم در بعد اول حرام است؟ فقط این است یا نه . اگر کسی خودش نسبت به خودش ظلم کند (ظلم من نفس {23:37}) زیاد باشد و کم باشد این ظلم به نفس است.و ظلم به غیر. آیا علام بزرگوار حلی و شیح بزرگ انصاری و سایر فقها شما کدام ظلم را میگویید ؟ آیا منحصر میکنید به (معونته الظالمین) کسی که ظلم به غیر میکند.
ما ده عنوان داریم (ومن یشفا شفاعتا سیئا {24:19})و یا ینکه (اسک ضما شفاعتا {24:30})و این عناوین که این چهارده پانزده تا عنوان میشود که این ها معونته الظالمین است. اولا فی ظلم میگویند ظلم فقط به دیگران نیست بلکه ظلم به خود هم داریم اگر کسی تارک الصلاة است به خودش ظلم میکند. و اگر به تارک الصلاة کمک کنیم جوری کمک کند {25:00} آیات مقدساتی که راجع به حرمت و قبه ظالم استسه گونه است. یک قسمت به آیاتی که مربوط به آیات ظلم به غیراست، دیگری ظلم به نفس است هردو ظلم به نفس و ظلم به غیر را شامل میشود. اگر معونته الظالمین آیاتا و روایتا به دلیل کتاب ، دلیل سنت معونته الظالمین {25:37}این هر دو را شامل است.
در آیه ای که آیه مادر است در این بحث آیه (وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ) آیا این الذین ظلمو کفار هستند که الان بحثش را میکنیم. قبل از این آیه بحث از ظلم های بسیار بسیار عمیق هستش .الذین ظلموا خاص است یا عام.سوره مبارکه هود آیه 113 و قبل آن را ملاحظه کنید. کسی که شک مرید دارد ، شک دارد و شک دارد و خیال میکند که شک من دلیل دارد این از ظلم های بالاست.هم به خود ظلم کرده و هم به دیگران. منتهی در بعد بالا و ان کل یعنی کل مومنین (وان کل…..) استقامت در مقابل چه؟استقامت در مقابل کسانی که شک مرید دارند و کافر اصیل هستند. منحرف کننده هستند. کسانی که یک موقع غیبت می کنند ، یک موقع شراب میخورند ، دروغ میگویند این هارا ندارند.(تسمع کمامرتا و مک وسورة اخوا و مستمع کمالن و مستمع من تاعامک {28:6}) خودت و دیگران نیز و نه اینکه دیگران را وادارکنی نه همان طور که خودت مهتدی است و هدایت وحی عمل کنی و استقامت داری در هدایت وحی که دربالاترین محور تو هستی کسانی هم که در انحراف و بتپرستی روی گردان شدن این{29:18}در بعد استقامت هم رنگ خود بگیرد .{29:23} الذین ظلموا در اینجا هست . (الذین یعملکو محک الذین فی شک مرید ) کسی اینجا بگوید
(و لا ترکنوا و الذین ظلموا )او ظلم های بسیار بزرگ را میگوید. و ظلم پایین و کم این جواب در او (و لا ترکنوا…..) آن ناری که در دنیا کم و در برزخ و آخرت زیاد باشد به الذین ظلموا خواهد رسید. که به آتش رسیده و در ظلالت و گمراهی هستند.
این جا چند بحث در این آیه است :
الذین الظلمو بهم ظالمو چه ظلم به نفس باشد و چه ظلم به غیر باشد (لا غیر و لا ترکفارکون )آیا رکون در عقاید است؟ آیا رکون در موایید است که اگر الذین الظلموا وعده دادن است چون دروغ می گوید.نباید به وعده آنها رکون کنیم. اگر ابولهب دارد برنج میفرشدچون او برنج ارزانتری میفروشد شما رکون بر برنج های ابولهب نداشته باشین همانطور که رکون عقاید منحرف ، علوم منحرف ، اخلاق منحرف ، اعمال منحرف ، این ها حرام است. ابولهب میفروشد وارزانتر میفروشد . این ظلم است؟ کارهای حوالی که میکنند و کارهایی که از نظر واجب است انجام میدهند این قبول نیست.واجب است ذکات دادن به فقیر. اگر ما دراین ذکات دادن رکون داشته باشیم حرام است؟ آیا همان طور که الذین ظلموا عامه و لاترکنو و هم رکون درکل ابعاد ، رکون در واجبات ، رکون در محرمات ، را شامل است و این هم یک بعد (ولا ترکنوا…) که اگر رکون را مطلق بگیریم کل زندگی فلج میشود . معامله با ظالمها خریدو فروش با یهودی و نصاری و مشرکین به کل باید برود کنار و هیچ وقت مسلمان با غیر مسلمان معامله نکند.نه مسلمان شیعه با سنی، نه سنی با شیعه . آیا اصل رکون (الذین الظلموا ) در بعد ظلم وجبر و ظلم است یا بعد دیگر هم دارد. که سه وجه است. یکی در ظلم کمک کنی ویکی جز اعوان و شاگردان او شویم در ظلم عنوان بدهیم اگر از این سه مدل خارج شد نه اول ، نه دوم و سوم ازش برنج میخرم و میفروشم. از این قصاب گوشت نخریم زیرا عرق هم دارد. اگر قصابی تارک الصلاة است گوشت خریدن از ان مارا به گناه نمیاندازد وگوشت خریدن از او دیگران را معون نمیکند جایی که سخت است و نهی از منکر است . اگر جایی نهی از منکر نیست که آنجا انجام دهیم و این عناوین نیست
والسلام علیکم و رحمه الله.
اللهم صل علی محمد و آل محمد
